Từ một bài thơ bạn tặng.

 

"Miss Moon !

The moon is hight

The sky is Blue

I am here

Where are you?"

Bản dịch hay nhất theo Thầy giáo

"Nàng Trăng

Con trăng cao vời vợi

Bầu trời xanh xanh lơ

Anh ngồi đây đợi em

Em ở đâu bây giờ?"

Còn đây là bản dịch của mình ( cho vui )

Trăng cao

Trời xanh

Anh đây

Em đâu?

Tặng Lê Bính.

(Copy từ cmt của bạn Ngô Thanh).

Qua một stt, một bạn cũ đã tặng tôi bài thơ và dịch nó từ nguyên tác…tôi đã nghĩ có thể trả lời bạn ấy qua một cmt thông thường trên FB …nhưng khi đọc đi đọc lại bài thơ và cách dịch của bạn, tôi thấy một cmt không thể nói cho hết ý bằng một bài viết, trọn vẹn hơn.

Trước hết là ý nghĩa của bài thơ: trong khung cảnh của một đêm trăng vằng vặc trên bầu trời, một người ngồi đó đang ngắm trăng để nhớ mong một người ? và tự hỏi rằng em đang ở đâu (I am here…Where are you?). 

        Bàng bạc chỉ trong vài chữ nhưng khi đọc lên vẫn thấy cái không gian im ắng của một đêm trăng, sự cô đơn của một người và nổi nhớ của tình yêu …êm đềm và lãng mạn.

        Trong cmt của bạn có 2 bản dịch - một của thầy giáo và một là của bạn - nhưng theo tôi bản dịch của bạn cô đọng vô cùng - vỏn vẹn có 8 chữ thành 4 câu, một câu chỉ 2 chữ - nhưng hầu như đã lột tả hết ý nghĩa của bài thơ gốc…đơn giản nhưng đầy đủ ý nghĩa. 

        “Trăng cao

        Trời xanh

        Anh đây

        Em đâu?”.

    (Bản dịch của Ngô Thanh).

        Chỉ vài con chữ đã phác thảo quang cảnh của một đêm trăng huyền diệu và tình tự của một người trong đêm đó. Theo tôi đây là cách dịch thoáng, gọn gàng, đủ nghĩa theo bản gốc.

        Làm tôi nhớ lại một câu thơ cũng với vài chữ thôi - của một nữ sĩ thế kỷ thứ 19 - đã cho người đọc nhìn thấy bức tranh hoàn mỹ không kém.

        …”Dừng chân đứng lại, trời non nước

              Một mảnh tình riêng, ta với ta”.

        (“Qua đèo Ngang”- Bà Huyện Thanh Quan - NTH)

        Vỏn vẹn chỉ có 3 chữ” “trời-non-nước” làm cho người đọc có được một tầm nhìn bao la về khung cảnh của đất trời, hình dung ra được một bức tranh hoành tráng đang trải dài trước mắt. Hay thật!

        Hai câu thơ này lại có một niềm riêng gần giống như bài thơ của bạn tặng tôi - một mảnh tình riêng - và chỉ có ta với ta - còn lại là… “Em đâu?" (Where are you?). 

        Tôi không thể trả lời được câu hỏi trong bài thơ, “Where are you?” Có thể “you” đang cận kề bên mình nhưng có thể ở một phương nào xa lắc không thể với tới được, nhưng thật ra trong lòng vẫn vương mang một nổi nhớ nào quên. Dù xa hay gần.

        Tôi đã biết ơn vì một cmt, một bài thơ cùng bản dịch của bạn, còn cảm kích hơn nữa là với một bạn đang lâm trọng bệnh nhưng vẫn chuyển cho tôi những cmt thân thương và nhất là bài thơ bạn tặng tôi. Nhẹ nhàng từ bản gốc và hay từ người dịch, cô đọng nhưng đủ đầy ý nghĩa.

        Xin được cảm ơn bạn NT lần nữa.

        Mong bạn luôn mạnh khỏe, vững vàng, đầy nghị lực trong những tháng ngày sắp đến….và rất mong sẽ có dịp đọc thêm những bài thơ hay của bạn.

Ảnh: ST.

LeBinh.

16-03-2022.

Read More

Ngụ ngôn cáo và trăng.

 

        CHÚ CÁO.

        Sau khi chơi bài lừa để chiếm lấy miếng pho mát từ miệng chú quạ, cáo nhởn nhơ vừa đi vừa nhấm nháp chút mồi ngon trong buổi chiều tối trên đường dọc theo bờ sông về nhà.

        Bỗng nhiên cáo ta loáng thoáng thấy một miếng pho mát khác đang dập dềnh trôi nổi theo từng đợt sóng lăn tăn dưới dòng sông…cũng khá ngon  không kém miếng chú vừa đoạt được.

        Trong lúc bụng chú vẫn lưng lửng vì miếng pho mát nhỏ từ chiều, thế là với một cú nhảy chú đã băng mình xuống dòng sông, hai chân đạp mạnh về phía trước, miệng hướng thẳng vào miếng pho mát, chắc hẳn sẽ ngoạm lấy miếng mồi mà không ai tranh giành được với chú…

        Nhưng quái lạ, càng đến gần miếng pho mát thì chú chẳng thấy nó đâu nữa, vòng qua vòng lại, hất ngược những giọt nước, ráng mở căng cặp mắt vốn tinh tường trong đêm tối, chú vẫn không tìm thấy miếng pho mát ở đâu cả.

        Lặn hụp hồi lâu thấm mệt, chú đành leo lên bờ nhìn xuống dòng sông, thì lạ thay miếng pho mát lúc nãy lại dập dềnh dưới nước như đang trêu ghẹo chú.

        Thế là lại nhảy xuống, ngụp lặn trong dòng nước lạnh giá lần nữa, và cũng như lần trước …càng gần đến chổ của miếng pho mát thì chú ta lại càng không thấy nó đâu nữa…lại tìm kiếm, lòng vòng khuấy đảo cả dòng sông, rồi lại leo lên bờ nhìn xuống.

        - Ồ…sao lạ vậy kìa…? Ở trên bờ mình thấy có … mà sao nhảy xuống lại không thấy nữa và không lần nào cắn được miếng pho mát ngon lành dưới sông ? chú cáo ngẩn ngơ tự hỏi.

        Rã rời vì mấy lần nhảy lên, nhảy xuống dòng sông, phần thì quá chán ngán vì chẳng được gì, chú cáo nằm chỏng chơ nhìn trời, nhìn đất thầm tiếc cho miếng pho mát và cũng chẳng hiểu tại sao lúc có, lúc lại không thấy miếng mồi ngon như thế dưới dòng sông.

        Ngước nhìn lên, bất chợt chú lại thấy một miếng pho mát nữa đang ở trên cao, chung quanh là bầu trời trong veo màu ngọc bích, nhưng miếng này lại nằm im, sáng trong hơn và thỉnh thoảng phả ra làn khói trắng đục … chắc hẳn ở xa lắm …mãi tuốt trên kia…

        Mấy lần bì bỏm với dòng sông, chú thấy đói bụng lắm rồi, chắc phải tìm cách lấy cho bằng được miếng này để làm dịu cơn đói cồn cào của chú. Nhưng miếng này mãi trên cao làm sao để lấy đây ?

        Chắc là phải chạy lên chổ nào cao cao như đỉnh núi chẳng hạn may ra có thể với tới được.

        Nghĩ như thế nên chú vội chạy đi …lên đỉnh núi thứ nhất …không thể với tới….đỉnh núi thứ hai cao hơn…cũng chưa đến tầm với…đỉnh thứ ba cao hơn nữa…chú vẫn thấy miếng pho mát lơ lửng trên kia... Hình như càng chạy theo, nó càng dang xa ra hơn, nhưng nếu đứng lại thì khoảng cách vẫn thế chẳng gần hơn được chút nào mặc dù chú đã chạy qua bao nhiêu là đỉnh núi.

        Phần vì đói, phần quá mệt vì phải chạy tới chạy lui qua dòng sông và các đỉnh núi, điên tiết chú dừng chân ở đỉnh núi cuối cùng, ngước nhìn miếng pho mát tròn trĩnh trên cao như cợt đùa chú, cất lên những tiếng hú lanh lãnh vang vọng trong đêm như trút cơn giận cho dòng sông, đỉnh núi và miếng pho mát kia.

        TRĂNG

        Từ chiều, ta đã nhìn thấy chú cáo ranh ma cướp đi miếng pho mát ngon lành từ miệng chú quạ, rồi lặn hụp dưới dòng sông làm chi với bóng trăng của ta ? có lẽ chú tưởng đâu là miếng phó mát khác chăng ?….may cho chú là vài ba lần vẫn loi ngoi bò lên bờ được chứ không đã chìm lỉm dưới dòng sông vì cái tật tham lam của mình.

        Bây giờ lại băng đồng vượt núi để ngóng cổ lên trời hú lên từng hồi với ta đang ở đây.

        - Cáo ơi….lạ nhỉ ? Chú cần gì ở ta ?  Hay chú nghĩ rằng ta là miếng mồi ngon của chú ?… Lầm rồi cáo ơi ! Ta chỉ là ta và chẳng là miếng mồi cho một ai cả. Hơn nữa ta vốn rất xa so với chú, biết bao nhiêu khoảng cách, bao nhiêu lần qua truông đèo để đến được với ta ? 

        - Vậy là chú chưa biết có một người chỉ cần đứng một nơi, một ngón tay thôi và chẳng cần nói gì cả nhưng đã đi được một quãng đường xa hơn tất cả mọi người để đến với ta.

        NGƯỜI VIẾT

        Thay cho lời kết, cần viết thêm vài điều:

        - Theo ngụ ngôn của La Fontaine cũng vì muốn chiếm đoạt miếng pho mát nên cáo đã lừa chú quạ bằng những lời tâng bốc, nịnh hót, còn chú quạ non dạ kia khoái chí với những lời lẽ này nên làm rơi miếng mồi ngon vào miệng chú cáo.

        Lại có phiên bản kể rằng sau khi ăn hết phần mồi từ chú quạ, cáo đến dòng sông và thấy có miếng pho mát nữa – chỉ là cái bóng trăng trên mặt nước - cũng vì cái tật tham ăn, cáo nhảy xuống để lấy miếng pho mát này thì bị nước cuốn trôi và chết dưới dòng sông.

        - Câu chuyện này không để chú cáo chết như thế nhưng lại cho chú chạy theo miếng pho mát này qua nhiều đồi núi, qua nhiều đêm trăng, hy vọng, thất vọng tiếp nối nhau vì mong chiếm được mặt trăng lơ lửng trên cao như chiếm miếng pho mát ngon lành mà chú vừa ăn được. 

        Để rồi không bao giờ có được điều hằng mong muốn.

        Để rồi điên tiết và cất lên từng tràng hú gọi gởi vào cái mênh mông sâu thẳm của đất trời. Có ai nghe được chăng ?

        Để rồi hàng tháng cứ đến đêm tròn trăng, cáo lại lang thang trên từng đỉnh núi hú gọi miếng mồi ngon từ trên cao.

        - Cáo thì không thể “hú” lanh lãnh như chó sói được, chỉ có tài là ranh ma quỷ quái thôi. Nhưng đây là chuyện ngụ ngôn mà…nên có thể “ngụ” một chút cho chú cáo cái tài “hú” của chó sói (bạn đọc thông cảm).

        …

        Trăng vẫn ở đó, ngày tháng qua đi, cũng chỉ một con đường… mang cho con người cái sáng tối, vơi đầy như thủy triều lúc ròng, lúc rặt cùng trăng.

        Trăng vẫn là trăng…tuy vậy có lúc trăng không là trăng …nhưng lại có lúc trăng chính là trăng.

        Chẳng cần tìm kiếm, chẳng cần khuấy đảo cả dòng sông, chẳng cần vọng động…Chỉ cần dừng lại, lắng lòng ngẫm nhìn chính mình trong hiện tại, khi mọi thứ chỉ là mặt hồ yên tĩnh, không chút gợn sóng, sẽ tìm thấy trăng trong lòng… dù đang là ngày hay đêm.

        LeBinh.

        12-03-2022.

Read More